Η Tesla δεν έχει πολλούς υπαλλήλους στη Σουηδία, αλλά αντιμετωπίζει έναν αυξανόμενο πονοκέφαλο εκεί. Οι μηχανικοί της Tesla επέλεξαν να ενταχθούν στο IF Metall, ένα σωματείο που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της χώρας. Η σουηδική θυγατρική της Tesla, TM Sweden, αρνήθηκε να υπογράψει μια συνήθη συλλογική σύμβαση εργασίας με την IF Metall που θα κάλυπτε τους περίπου 130 υπαλλήλους της στην χώρα. Σε απάντηση, οι μηχανικοί που εκπροσωπούνται από το σωματείο αποχώρησαν από την δουλειά στα τέλη του περασμένου μήνα. Περίπου 470 μηχανικοί της IF Metall που κάνουν σέρβις στα Tesla σε ολόκληρη την χώρα αρνήθηκαν έκτοτε να εργαστούν στα αυτοκίνητα.*
Την Τρίτη, λιμενεργάτες που εκπροσωπούνται από το Σουηδικό Συνδικάτο Εργαζομένων Μεταφορών άρχισαν να αρνούνται να ξεφορτώσουν τα Tesla στα λιμάνια του Μάλμε, του Γκέτεμποργκ, του Trelleborg, και του Södertälje. Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία μέχρι τις 17 Νοεμβρίου, θα κάνουν το ίδιο σε κάθε λιμάνι της χώρας. Η ένωση μεταφορών της Νορβηγίας εξετάζει παρόμοια δράση. Οι ηλεκτρολόγοι δεσμεύονται επίσης να σταματήσουν, στις 17 Νοεμβρίου, την εξυπηρέτηση της ενεργειακής υποδομής που εξυπηρετεί τα 10 εργαστήρια και τους 213 σταθμούς φόρτισης της Tesla. «Αν κάτι σπάσει, κανείς δεν θα το φτιάξει», έγραψε το σωματείο στην ανακοίνωσή του για την δράση αλληλεγγύης. Συντηρητές κτιρίων θα αρνηθούν να καθαρίσουν τα εργαστήρια της Tesla, επίσης. Εάν η Tesla εξακολουθεί να αρνείται μια συμφωνία έως τις 20 Νοεμβρίου, οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι θα σταματήσουν να παραδίδουν επιστολές και πακέτα που απευθύνονται στην εταιρεία. Η μεγαλύτερη εταιρεία ταξί της Στοκχόλμης σταμάτησε να αγοράζει Tesla για τον στόλο της.
Το διακύβευμα σε αυτή την αναμέτρηση μεταξύ της Tesla και των σουηδικών συνδικάτων είναι υψηλό και για τις δύο πλευρές. Η αντισυνδικαλιστική στάση της Tesla ήταν βασικό μέρος της ταυτότητας και του επιχειρηματικού μοντέλου του κατασκευαστή ηλεκτρικών οχημάτων. Η δέσμευσή της να διατηρήσει αυτή την θέση καθώς επεκτείνεται σε χώρες με πολύ ισχυρότερη προστασία της εργασίας αμφισβητείται τώρα στην Σουηδία και αλλού. Μια απώλεια για την Tesla σε αυτό το μέτωπο θα μπορούσε να προοιωνίζεται καλά για τους [εργαζόμενους που ανήκουν στο συνδικάτο] United Auto Workers στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά από μια πιθανή πλέον νίκη εναντίον της GM, της Ford, και της Stellantis, το UAW έχει δεσμευτεί να διαθέσει πόρους για φέρει στο συνδικάτο την Tesla και άλλους μη συνδικαλισμένους κατασκευαστές αυτοκινήτων. «Όταν επιστρέψουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το 2028, δεν θα είμαστε μόνο με τους Big Three, αλλά με τους Big Five ή Big Six», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της UAW, Shawn Fain. Από την άλλη πλευρά, το να μπορεί η Tesla να παραμείνει σθεναρά ενάντια στο συνδικάτο θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ανατριχιαστικό προηγούμενο τόσο για τα ηλεκτρικά οχήματα όσο και για κάθε εταιρεία που θέλει να αγνοήσει τους κανόνες της αγοράς εργασίας στις χώρες όπου στήνουν τα εργοστάσιά τους.
«Η πράσινη μετάβαση είναι ζωτικής σημασίας. Αλλά είναι επίσης σημαντικό οι νεοσύστατες καινοτόμες εταιρείες που εγκαθίστανται στην Σουηδία να ακολουθούν τους κανόνες που υπάρχουν στην αγορά εργασίας», υποστηρίζει η IF Metall στον ιστότοπό της. «Η Tesla είναι μια εταιρεία που συμβάλλει στην πράσινη μετάβαση. Τώρα, φυσικά, ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να παρέχουν βιώσιμες συνθήκες και για τους υπαλλήλους τους».
Η Σουηδία ίσως να είναι ένα από τα πιο δύσκολα μέρη στον κόσμο για να παραβιαστούν τα προηγούμενα της εργατικής νομοθεσίας. Το 90% των Σουηδών εργαζομένων καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Οι εργασιακές σχέσεις στην Σουηδία διέπονται κυρίως μέσω μακροχρόνιων κανόνων μεταξύ συνδικάτων και ομοσπονδιών εργαζομένων, οι οποίες διαπραγματεύονται περιοδικά συμφωνίες που σχετίζονται με μισθούς σε ολόκληρο τον κλάδο, συνθήκες εργασίας, συντάξεις, και χρόνο διακοπών. Οι εργοδότες έχουν συμφέρον να διασφαλίσουν ότι αυτά τα πρότυπα διατηρούνται, επίσης, και οι εταιρείες που τα παρακάμπτουν θεωρούνται ότι εμπλέκονται σε αθέμιτο ανταγωνισμό. Ωστόσο, δεν υπάρχει νομική απαίτηση ώστε Tesla να υπογράψει συμφωνία με την IF Metall.
«Οι πολιτικοί δεν θέλουν πραγματικά να εμπλακούν, και τα συνδικάτα και οι εργοδότες δεν θέλουν οι πολιτικοί να μικροδιαχειρίζονται τέτοιου είδους πράγματα», λέει ο Max Jerneck, αναλυτής του αριστερού σουηδικού think tank, Katalys. «Αυτό σημαίνει ότι όταν κάποιος μπαίνει από το εξωτερικό και δεν έχει καμία ανησυχία για αυτές τις καθιερωμένες πρακτικές, μπορεί να δοκιμάσει τα όρια του επιτρεπόμενου».
Αναφορές από τότε που ξεκίνησε η απεργία έδειξαν ότι η Tesla μπορεί να κάνει πολλά για να κάνει ακριβώς αυτό. Το σουηδικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Dagens Arbete αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα ότι η διοίκηση της Tesla στην χώρα είναι πρόθυμη να φέρει εργάτες από άλλα μέρη της χώρας για να διατηρήσει τα συνεργεία επισκευής σε λειτουργία όσο οι εργαζόμενοι απεργούν. Στιγμιότυπα από μια διαδικτυακή συνομιλία μεταξύ στελεχών της Tesla που ελήφθησαν από το Dagens Arbete δείχνουν διευθυντές να δεσμεύονται να στείλουν «υποστήριξη», δηλαδή απεργοσπάστες, σε μονάδες που επηρεάζονται από τις απεργίες. Ένας ειδικός επικοινωνιών της Tesla με τον οποίο επικοινώνησε το πρακτορείο φαινομενικά δεν γνώριζε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν απεργοσπαστικό, κάτι που είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο στην Σουηδία.
Λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση αυτού του ρεπορτάζ, το Dagens Arbete ανέφερε επιπλέον ότι οι εργαζόμενοι σε όλη την χώρα είχαν δει απεργοσπάστες να μεταφέρονται με πλοία σε συνεργεία που συμμετείχαν στην στάση εργασίας. «Η Tesla έφερε ανθρώπους εδώ. Υπάρχουν απεργοσπάστες που εργάζονται εντός των εγκαταστάσεων αυτή την στιγμή. Αλλά δεν ξέρουμε ποιοι είναι και από πού προήλθαν», δήλωσε η Carola Andersson, πρόεδρος του IF Metall στην Umeå, η οποία το χαρακτήρισε επίσης «ένα νέο χαμηλό σημάδι για την Tesla». (Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα σουηδικά. Αυτή η μετάφραση προέρχεται από τη Μετάφραση της Google.)
Η Tesla δεν κατασκευάζει αυτοκίνητα στην Σουηδία, αλλά πουλάει έναν αξιοπρεπή αριθμό από αυτά εκεί. Το Model Y είναι ένα από τα μοντέλα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην χώρα, όπου τα plug-in υβριδικά και τα αμιγώς ηλεκτρικά αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 63% των ταξινομήσεων νέων οχημάτων. Ο Jerneck πιστεύει ότι είναι πιθανό η Tesla να επιλέξει να εγκαταλείψει εντελώς την Σουηδία αντί να υποχωρήσει στις απαιτήσεις των απεργών.
Αυτό θα ήταν πιο δύσκολο στην Γερμανία, η οποία θα μπορούσε σύντομα να φιλοξενήσει έναν παρόμοιο αγώνα. Οι εργαζόμενοι σε ένα Gigafactory τηςTesla εκεί επέλεξαν να ενταχθούν στο IG Metall, το μεγαλύτερο συνδικάτο κατασκευαστών της Ευρώπης. Η Tesla έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να υπογράψει μισθολογικές συμφωνίες που είναι τυπικές στον τεράστιο τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας της χώρας. «Πρέπει να είστε προσεκτικοί», είπε η πρόεδρος του IG Metall, Christiane Benner, για τον Musk σε συνέντευξή της στο Bloomberg. «Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι διαφορετικοί εδώ». Τον περασμένο μήνα, τουλάχιστον 1.000 υπάλληλοι της Tesla εμφανίστηκαν στο Gigafactory τηςTesla -το οποίο απασχολεί περίπου 12.000 άτομα- για να εκφράσουν παράπονα που ακούγονται οικεία σχετικά με επισφαλείς συνθήκες εργασίας, ελλείψεις προσωπικού, και ακραίο φόρτο εργασίας.
Σύμφωνα με τον γραμματέα συμβάσεων του IF Metall, Veli-Pekka Säikkälä, η σουηδική θυγατρική της Tesla υποστήριξε στις διαπραγματεύσεις ότι θα εναπόκειται στα κεντρικά γραφεία της Tesla να αποφασίσουν εάν θα καταλήξουν σε συμφωνία ή όχι. Δεδομένης της τάσης του Διευθύνοντος Συμβούλου της Tesla, Έλον Μασκ, να σταθμίζει τις εργατικές διαφορές της Tesla στο X, παλαιότερα γνωστό ως Twitter, δεν είναι απίθανο οι οπαδοί του εκεί να μάθουν την απόφασή του για τις σουηδικές εργατικές αναταραχές πριν την μάθει το συνδικάτο.
* Διευκρινίζεται εδώ ότι δεν έχουν ενταχθεί όλοι οι εργαζόμενοι της Tesla στηn Σουηδία στο σωματείο.
—————————————————
Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευθεί αρχικά στο περιοδικό The New Republic, και μπορεί να το διαβάσει στα αγγλικά όποιος επιθυμεί στο ακόλουθο σύνδεσμο: https://newrepublic.com/article/176757/elon-musk-vs-swedens-working-class